Historia i cechy płyt CD (*)
(rozdział 1)

Płyta kompaktowa ma już 38 lat. Od momentu jej prezentacji do dzisiejszego dnia kolekcjonerzy CD nie znają rzeczywistego czasu trwałości tego medium. Pytają się też siebie i innych o ich wartość, bo z jednej strony tworzone są nowe formaty pokrewne (o nich w rozdziale 2. artykułu), a z drugiej audiofilsko usprawniany sprzęt pokazuje, że potencjał (nawet tej najstarszej) CD nie został jeszcze odkryty.

  • Rok 1982:

Płyta kompaktowa częściej nazywana-  Compact Disc lub CD, to cyfrowy format dysków optycznych do odtwarzania dźwięku, wydany początkowo w Japonii pod koniec 1982 roku, a następnie na początku 1983 roku w Europie. Opracowały go, współpracujące ze sobą, firmy Sony i Philips, który był rozwinięciem wcześniejszego formatu LaserDisc (pierwszy komercyjnie dostępny dysk optyczny, opracowany i wprowadzony na rynek w latach 70. XX wieku. Średnica dysku: 30 cm, czas odtwarzania 60 minut lub 2 godziny, również 8 cali (20 cm). Zapis sygnału dźwiękowego był analogowy bądź cyfrowy. Płyty były dwustronne), do którego próbował przekonać Philips.

Standardowa płyta CD ma średnicę 120 milimetrów (4,7 cala) i może pomieścić do 74 lub 80 minut. Początkowa pojemność 74 minut została podobno określona przez wykonawcę Sony Norio Ohga, tak aby móc pomieścić całą Dziewiątą Symfonię Beethovena na jednej płycie. Pierwszym albumem, który został wydany na CD był „52nd Street” Billy’ego Joela. Ta płyta trafiła na rynek wraz z odtwarzaczem CD CD-101 Sony w dniu 1 października 1982 roku w Japonii.

Nowy format został entuzjastycznie przyjęty, szczególnie wśród społeczności audiofilskich oraz melomanów muzyki klasycznej, a że ceny płyt stopniowo spadały, CD zaczęło zyskiwać popularność na potencjalnie większych rynkach muzyki popularnej. Pierwszym albumem, który osiągnął milion sprzedanych egzemplarzy CD był „Brothers in Arms” grypy Dire Straits (z 1985 roku). Do 1988 roku sprzedaż albumów na krążkach CD wyprzedziła te z 30- centymetrowych płyt LP. Format został później wykorzystywany do przechowywania danych informatycznych w formie CD-ROM (oraz wersji do wielokrotnego nagrywania CD-RW).

Standardowa płyta kompaktowa (CD) przechowuje cyfrowy zapis dźwięku w standardzie zgodnym z „Czerwoną Księgą” (ang. Red Book). Płyty kompaktowe wykonane są z poliwęglanowej płytki o grubości 1,2 mm i średnicy 12 cm pokrytej cienką warstwą glinu (aluminium), rzadziej złota, w której zawarte są informacje, zapisywane w postaci pól (ang. land) i wgłębień (ang. pit). Odczytywane są one laserem półprzewodnikowym (AlGaAs) o długości fali około 780 nm. Zapis tworzy spiralną ścieżkę biegnącą od środka do brzegu płyty. Prędkość obrotowa płyty zmienia się w taki sposób, że stała jest prędkość liniowa głowicy odczytującej względem ścieżki. Odczyt płyty odbywa się od środka na zewnątrz, a prędkość obrotowa maleje wraz z oddalaniem się od środka płyty. Częstotliwość próbkowania dźwięku zapisanego na CD to 44,1 kHz, co pozwala na odwzorowanie dźwięku o częstotliwości do 22,05 kHz, zgodnie z zasada Nyquista-Shannona. Mówi ona, że częstotliwość próbkowania musi być większa niż dwukrotność maksymalnej częstotliwości, którą chce się odtworzyć, a że ludzki słuch może sięgać nawet  20 kHz, to i częstotliwość próbkowania musi być większa niż 40 kHz. Dodatkowo sygnały muszą być filtrowane dolnoprzepustowo przed próbkowaniem, aby uniknąć aliasingu (to efekt, który powoduje, że różne sygnały stają się nierozróżnialne). Idealny filtr dolnoprzepustowy przenosi częstotliwości poniżej 20 kHz (bez tłumienia ich) i jednocześnie odcina częstotliwości powyżej 20 kHz, a że taki idealny filtr jest teoretycznie niemożliwy, to konieczne stało się pasmo przejściowe, gdzie częstotliwości są częściowo tłumione. Im szersze jest to pasmo przejściowe, tym łatwiej wykonać filtr antyaliasingowy. Częstotliwość próbkowania 44,1 kHz daje pasmo przejściowe wystarczające- 2,05 kH.

Jak działa Compact Disc?

Płyta kompaktowa to tylko krążek poliwęglanu (rodzaj plastiku), na którym jest ślad spiralny wgłębień i płaskich pól. Cyfrowe informacje audio są zakodowane w tym spiralnym torze, a te czekają na zidentyfikowanie przez laser skupiany na wirującej tarczy CD. Powierzchnia z dołkami i obszarami płaskimi pokryta jest cienką warstwą metalu, prawie zawsze aluminium (czasami złoto, platynę). Metalowa powłoka dysku odbija promień z powrotem do fotodetektora, urządzenia, które przekształca światło w sygnał elektryczny. Kiedy promień lasera odbija się od powierzchni pola, wiązka jest zwracana do fotodetektora z praktycznie pełną siłą, natomiast promień lasera jest znacznie mniej intensywny, gdy odbija się od dna zagłębienia, bo głębokość dołka wynosi jedną czwartą długości fali wiązki laserowej. Część wiązki odbitej od dna studzienki jest zatem przesunięta fazowo o 180 stopni w stosunku do części wiązki odbijanej od powierzchni płaskiej. Przesunięcie fazowe o 180 stopni odpowiada odwróceniu biegunowości, a więc, odbicie od powierzchni  lub dna dołka dają binarne „0” lub binarne „1”. Fotodetektor generuje zatem zmienne napięcie w odpowiedzi na binarne „1” i „0” zakodowane na dysku. Schemat kodowania danych na płytach kompaktowych nosi nazwę EFM (akronim ang. Eight-to-fourteen modulation – modulacja „8-w-14”). Według zasad EFM proces konwersji danych rozpoczyna się przez podzielenie strumienia danych na bloki 8-bitowe (bajty). Następnie każdy z 8-bitowych bloków jest tłumaczony na odpowiadający mu kod 14-bitowy. 14-bitowe wartości są tak dobrane, aby w ostatecznym strumieniu danych „jedynki” były zawsze rozdzielone przez minimalnie dwa i maksymalnie dziesięć „zer”. Jest to spowodowane dalszym kodowaniem w trybie NRZI, w którym „jedynka” jest kodowana na płycie jako zmiana wgłębienia w pole lub odwrotnie, natomiast „zero” nie wprowadza żadnych zmian. Ponieważ kodowanie EFM zapewnia, że pomiędzy dwiema jedynkami są co najmniej dwa zera, to w efekcie każde wgłębienie lub pole ma długość przynajmniej trzech bitów zegarowych. Ta właściwość jest bardzo przydatna, gdyż zmniejsza wymagania w stosunku do optyki układu odtwarzającego. Ograniczenie największej dopuszczalnej długości ciągu zerowego do 10 bitów zapewnia rekonstruowalność sygnału zegarowego w odtwarzaczu nawet dla najtrudniejszych przypadków. Metoda EFM wymaga trzech bitów łączących sąsiednie 14-bitowe kody, aby zapewnić, że kody połączone kaskadowo nie naruszą ograniczeń dotyczących długości sekwencji powtarzających się bitów. Trzy bity łączące są również wykorzystywane do kształtowania widma zakodowanego ciągu. Tak więc w ostatecznym rozrachunku do zakodowania 8 bitów danych potrzeba 17 bitów przestrzeni na płycie. Skoro mowa o kodowaniu EFM to wspomnę, że w przypadku płyt SACD i DVD stosuje się zmodyfikowaną metodę EFMPlus, w którym generator kodu, który tłumaczy 8-bitowe słowa wejściowe na 16-bitowe słowa kodowe. Ciągi binarne utworzone przez ten generator mają co najmniej dwa i nie więcej niż dziesięć zer pomiędzy kolejnymi jedynkami, co jest zgodne z EFM. Nie ma jednak w tym ciągu bitów łączących. W efekcie ostateczne zapotrzebowanie przestrzeni na płycie do zapisania zakodowanych danych zmniejszyło się o jeden bit na każdy bajt danych. Odkodowanie generowanych ciągów EFMPlus jest realizowane dzięki zastosowaniu przesuwnego bloku dekodera o podwójnej długości, czyli do jednoznacznego odkodowania jednego słowa wejściowego potrzeba dwóch słów zakodowanych. Skoro wgłębienia i pola mają dziewięć odrębnych długości, sygnał odbity od dysku, wpadający do fotodetektora składa się z dziewięciu dyskretnych częstotliwości. Najkrótszy dołek lub długość pola wytwarza częstotliwość 720 kHz; najdłuższy dół lub długość lądu wytwarza częstotliwość 196 kHz. Te dziewięć dyskretnych częstotliwości są łatwo rozpoznawalne na wyjściu sygnału z fotodetektora. Sygnał ten- „HF” (High Frequency), zostaje zdekodowany i przekształcony w surowe cyfrowe dane audio, a następnie w analogowy sygnał muzyczny. Chociaż sygnał HF jest serią fal sinusoidalnych, dane cyfrowe są zakodowane w przejściach przez zero.

Produkcja płyt CD przedstawia się następująco:

Materiał muzyczny pobierany jest z nośnika fizycznego np. płyty CD-R, taśm magnetycznych, bądź bezpośrednio z cyfrowego obrazu płyty (DDP Image), po czym tworzy się tzw. szklany wzorzec (glassmaster). Wykorzystywane są dwie metody produkcji glassmasterów:

  • technologia dye-polimerowa, w której spiralna ścieżka danych jest fizycznie wypalana w warstwie polimeru. W tej technologii wykorzystywane są lasery gazowe. Szklany dysk, o średnicy 30cm i grubości 1cm, po uprzednim pokryciu cienką warstwą dye-polimeru, zostaje umieszczony w laserze. Po skończonym wypalaniu danych glassmaster zostaje wygrzany i pometalizowany.
  • technologia fotorezystywna polega na naświetlaniu na materiale światłoczułym ścieżki danych. Na powierzchnię szklanego dysku (o średnicy 16 cm x 3 mm bądź 18 cm x 2 mm) nakładana jest emulsja czuła na światło, po czym specjalne urządzenie laserowo naświetla obraz spirali. Spirala ma szerokość 1 mikrometra (dla przykładu średnica ludzkiego włosa ma około 12 mikrometrów). Emulsja w momencie wywoływania zostaje usunięta, szklany dysk jest trawiony, po czym uzyskuje się całkowity obraz spirali z zapisem danych. Po skończonym procesie wytrawiania, szklany dysk jest metalizowany. Dokładność tego procesu wpływa na późniejszą jakość płyty CD.

Gdy glassmaster (wzorzec) jest przygotowany następuje proces galwaniczny. Wzorzec zakładany jest w specjalnym uchwycie na wannę galwaniczną. Po procesie trwającym około godziny otrzymuje się niklową matrycę „ojca” o grubości 0,3 mm, mogącego służyć już jako stempel produkcyjny. W produkcji wieloseryjnej, z „ojca” również przy pomocy odpowiedniego procesu galwanicznego otrzymywana jest tzw. „matka”. Płyta matka posłuży do wykonania jej niklowej repliki, jest to swoisty stempel dzięki któremu tłoczy się płyty CD. Z jednego stempla (matrycy) można wytłoczyć ograniczona ilość płyt (do kilkudziesięciu tysięcy). W produkcji płyt kompaktowych używa się poliwęglanu (w 2018 roku to się zmieni). Materiał na płytę CD poddawany jest w pierwszej fazie osuszeniu w temperaturze 125 stopni Celsjusza. Do formowania krążka z rowkami używa się tworzyw termoutwardzalnych. Powstaje przezroczysty dysk, na który po ostudzeniu i po wytłoczeniu, nanosi się warstwę aluminiową metodą metalizacji. Cały proces odbywa się w próżni z użyciem argonu. Specjalny lakier ochronny pokrywa powierzchnię metalizowaną przy użyciu szybkoobrotowej maszyny, która równomiernie rozkłada lakier na powierzchni. Lampa ultrafioletowa doprowadza do utwardzenia tej warstwy. Na koniec specjalny układ optyczny kontroluje jakość płyty. Cały cykl powstawania płyty trwa od 3 do 5 sekund, a coraz doskonalsza technologia kontroli jakości zapewnia właściwie bezstratny proces produkcyjny. Warstwę odbijającą chroni się dodatkowo poprzez nadrukowanie etykiety producenta, która zabezpiecza górną część płyty przed uszkodzeniem.

Na płytach CD pojawiają się oznaczenie, które warto objaśnić:

  • AAD (Analog – Analog – Digital)– nagranie i miksowanie analogowe, mastering cyfrowy.
  • ADD (Analog – Digital – Digital)– nagranie analogowe, miksowanie i mastering cyfrowe.
  • DDD (Digital – Digital – Digital)– nagranie, miksowanie i mastering cyfrowe

Po wprowadzeniu standardu trwałość płyt szacowano na kilkaset lat, bo skoro żaden element odtwarzacza nie ma fizycznego kontaktu z powierzchnią płyty (jak to miało miejsce w przypadku płyt gramofonowych czy taśm magnetofonowych), to praktycznie nie będzie ona ulegała zużyciu. Dla płyt produkowanych w latach 80. i początkach lat 90. te szacunki mogą być prawdziwe, bowiem ówczesne płyty były wysokiej jakości, niestety wraz z popularyzacją standardu i spadkiem ich spadała także jakość CD, co negatywnie odbija się na trwałości tego medium- choć dla odpowiednio przechowywanych płyt tłoczonych wciąż liczony on jest w dziesiątkach lat.

Rok 1982 był też przełomowy, a to dlatego, że w sprzedaży pojawiły się odtwarzacze CD (próbowano nazwać te urządzenia dyskofonami, ale ta nazwa się nie przyjęła). Obie wiodące we wprowadzaniu formatu CD firmy zaprezentowały modele odtwarzaczy płyt kompaktowych- Philips zaprezentował model CD-100 a Sony model CDP-101 (oba na fotografiach niżej)

  • Rok 1985:

Na wzór winylowych płyt o mniejszych średnicach rozpoczęto produkowanie mini CD z dwoma do sześciu utworami (odpowiednik singla i EP). Pierwszym singlem CD był przebój grupy Dire Straits- „Brothers in Arms” w 1985 roku.

Mniejszy format mini CD został wprowadzony w 1988 roku, ale został wycofany na początku lat 90., bo w produkcji okazały się droższe niż te o standardowych wymiarach- 120 mm.

  • Rok 1986

CD + G (CD + Graphics) jest rozszerzeniem formatu Compact Disc, dzięki któremu może wyświetlać grafikę w niskiej rozdzielczości wraz z danymi dźwiękowymi na płycie podczas odtwarzania na kompatybilnym urządzeniu. Specyfikacje ustalone zostały przez firmy Philips i Sony. Płyty CD + G znalazły zastosowanie w urządzeniach do karaoke, które wykorzystują tę funkcję do prezentacji tekstów piosenek na ekranie.

  • Rok 1990/1991:

Wytwórnie płytowe, chcąc uatrakcyjnić wizualnie edycje płytowe, wymyśliły płyty Compact Disc Minimax.  Składały się z 3-calowego obszaru ze ścieżką dźwiękową otoczonego przezroczystym lub kolorowym plastikiem w celu uzyskania pełnowymiarowych płyt Compact Disc.

Odtwarzana część dysku była zgodna ze standardami Red Book. Na zwykłym dysku Compact Disc warstwa odblaskowa znajdowałaby się na krawędzi dysku, nawet gdyby nie było wystarczająco dużo muzyki, aby go zapełnić. Ze względu na mały obszar zajmowany przez ścieżkę dźwiękową, płyty CD Minimax mieszczą najwyżej  24 minuty muzyki, a więc były używane tylko w przypadku singli muzycznych lub EP. Opisywane edycje Minimax są bardzo rzadkie, prawdopodobnie ze względu na dodatkowy wydatek przy ich produkcji. Bywają użyte w przypadku singli specjalnych, podobnie jak kolorowe płyty winylowe. W tym samym czasie produkowano też tzw. Holographic Compact Disc, które były właściwie standardowe z tą różnicą, że posiadały po obu stronach dysku obraz holograficzny. Obszar odtwarzania był utrzymywany w obrębie 3 cali, jak w przypadku dysku Minimax. Kilka singli i płyt z wywiadami zostało wydanych w latach 1991-1993 ipPrawie wszystkie wydane przez Nimbus i Holms.

  • Rok 1991:

W 90. latach próbowano spopularyzować wiele formatów hybrydowych, miedzy innymi CD-i Ready, łączącym ścieżki audio odczytywane przez dowolny odtwarzacz płyt kompaktowych oraz elementy multimedialne lub interaktywne, które można odczytać na odtwarzaczu CD-i (Compact Disc Interactive). Firmie Philips zawdzięczamy tę mieszankę ścieżek dźwiękowych, zgodnych ze standardami Red Book Compact Disc Digital Audio oraz części zgodnej ze standardami Green Book, która może zawierać wywiady, zdjęcia, biografie, gry i wiele innych wizyjnych dodatków. Komponent CD-i znajduje się w obszarze przed ścieżką nr 1, który jest pomijany przez odtwarzacze audio Compact Disc.

Pomysł Philipsa nie był komercyjnym sukcesem, ale został wykorzystany w późniejszych typach hybrydowych dysków audio/danych, takich jak Enhanced CD, które zawierały treści, które można czytać na standardowym komputerze, zamiast wymagać specjalnego odtwarzacza CD-i

  • Rok 1991:

QSound Labs wprowadził system o nazwie QSound już na etapie miksowania dźwięku i próbuje stworzyć efekt dźwięku przestrzennego ze źródła stereofonicznego. Był użyty na około 65 płytach Compact Disc od 1991 do około 2001 roku, które oznakowano symbolem „QSound”. Pierwszym albumem zrealizowanym w tym systemie był „The Immaculate Collection” Madonny, co znaczyło, że wszystkie utwory zostały ponownie zmiksowane za pomocą tego systemu.

Do odtworzenia płyty QSound Compact Disc nie było konieczności używania dodatkowego sprzętu, a płyty są w pełni zgodne ze standardami Red Book. Oprócz płyt Compact Disc, technologia QSound była również wykorzystywana do gier komputerowych, programów telewizyjnych i ścieżek dźwiękowych do filmów.

  • Rok 1994:

Postanowiono zaoferować nabywcom muzyki, którą zawierała płyta CD, kilka dodatkowych funkcji, wykorzystujących wolne miejsce na krążku. Taka płyta, którą można odtwarzać na standardowym odtwarzaczu CD, mogła być jak bardzo atrakcyjna dla posiadaczy komputerów dzięki umieszczeniu dodatków multimedialnych (na przykład w formie teledysków, wywiadów, fotografii). Wprowadzona w 1994 r. idea wzbogaconych płyt CD w czasie fascynacji możliwościami komputerów dawała nadzieję na efektywniejsze promowanie artystów, a w konsekwencji zwiększenie sprzedaży i tak świetnej w tamtym czasie. „Ulepszone” płyty CD były tworzone na dwa sposoby: dołożenie zawartości multimedialnej jako pierwszego utworu (utwór nr 1 musiał być pomijany, gdy był odtwarzany w standardowym odtwarzaczu audio CD) lub umieszczenie treści multimedialnych w przedziale wstępnym przed ścieżką nr 1. Obie te metody były znane jako „tryb mieszany”, łączący informacje zawarte w CD-ROM Red Book Digital Audio i Yellow Book w jednej „sesji” na tej samej płycie. Aby poradzić sobie z problemami dysków w trybie mieszanym, Philips i Sony ustaliły standardy Blue Book w 1995 roku przy współpracy z firmami Apple, Microsoft oraz stowarzyszeniem Recording Industry Association of America (RIAA).

Ten nowy standard określał technologię wielosesyjną, która wykorzystywała dwie sesje na płycie, pierwsza zawierająca ścieżki audio, a druga zawierająca dane niewidoczne dla odtwarzaczy CD. Jedyną wadą nowszej technologii wielosesyjnej było to, że napędy CD-ROM wyprodukowane przed 1996 r. mogły ich nie rozpoznawać, gdyby nie były zdolne do obsługi wielu sesji. Płyty CD „mieszane” można zazwyczaj uznać za tzw. „Enhanced CD” zalecane przez RIAA. Mogą również posiadać logo „CD EXTRA” (lub „CD Plus”), które jest znakiem towarowym firmy Sony do użytku na dyskach wg normy Blue Book. Późniejsze technologie, takie jak DVD-Audio lub DualDisc, spełniały tę samą funkcję, oferując album muzyczny z materiałami bonusowymi. Obecnie częściej spotyka się komplety z odrębnymi krążkami z materiałem muzycznych i filmowym realizowanym na dyskach DVD-Video.

  • Rok 2007:

Firmy wychodziły z różnymi propozycjami poprawienia jakości reprodukcji zakodowanych informacji muzycznych na dyskach CD.  Japońscy producenci wykorzystali ulepszoną przezroczystą żywicę poliwęglanową co zapewnło czystsze medium do odczytywania danych, a więc zmniejszyło błędy odczytu, a w konsekwencji poprawiło jakość dźwięku. Ta nowa żywica poliwęglanowa została opracowana przez JVC i Universal Music Japan podczas badań nad produkcją LCD. Nowe płyty, które nazwano- SHM-CD (Super High Material), są w pełni zgodne ze standardami Red Book i odtwarzane w dowolnym odtwarzaczu Compact Disc.

Ten sam materiał może być również wykorzystany do produkcji dysków SHM-SACD. Niewielki procent wydań płyt CD jest ponownie wydany jako SHM-CD co roku do bieżącej daty. SHM-CD są wizualnie identyfikowalne przez ich najbardziej wewnętrzne pierścienie, które mają logo formatu wybite na obwodzie. W 2013 Universal Music Japan wprowadziło Platinum SHM-CD, które zastąpiło zwykłą warstwę aluminium w CD platyną, z zastrzeżonymi dodatkowymi zaletami. Tylko niewielka liczba albumów została wydana w tym formacie.

  • Rok 2008:

Sony Music Entertainment Japan pod koniec 2008 roku wprowadza do sprzedaży krążki wyprodukowane w procesie analogicznym do tworzenia płyt Blu-ray. Te krążki nazwano- Blu-spec CD i są one zgodne z normą Red Book.

Proces produkcyjny tego typu płyt, zamiast tradycyjnego lasera podczerwonego, używa niebieskiego lasera do wypalania dołów na matrycy CD potrzebnej do replikacji dysków. Niebieski laser. Jak twierdzą przedstawiciele producenta, tworzy bardziej precyzyjne wgłębienia, które zmniejszają zniekształcenia w optycznym procesie odczytu. We wrześniu 2012 r. Sony Music Entertainment Japan ogłosiło zmodyfikowanie systemu Blu-spec do poziomu- „Blu-spec CD2” (BSCD2). Postęp w formacie Blu-spec CD polega na tym, że wykorzystuje bardziej precyzyjne maszyny do wypalania matryc. Płyta Blu-spec CD może być odtwarzana na wszystkich odtwarzaczach CD i nie wymaga do odczytu niebieskiego lasera. To samo dotyczy płyt Blu-spec CD2.

  • Rok 2013:

Japoński oddział Universalu zapowiedział serię klasycznych tytułów ze swojego katalogu w formacie Platinum SHM-CD. Mieści się on w standardzie Red Booka (płyty można odczytywać w klasycznych odtwarzaczach CD) ale jego jakość jest zwiększona na kilku poziomach- w fazie masteringu, bo uzyte są wyłącznie taśmy „matki”, materiał muzyczny jest konwertowany do plików wysokiej rozdzielczości 24bitów/176,kHz, a tłoczenie jest bardzo precyzyjnie przeprowadzane. Do produkcji krążków wykorzystywane są materiały najwyższej jakości- nośnikiem danych nie jest folia aluminiowa czy złota, tylko platynowa, natomiast z technologii SHM wykorzystano ultra-przejrzysty oraz jednorodny plastik, używany na ekrany wyświetlaczy LCD. Odbicie od tego typu warstwy jest znacznie słabsze niż od klasycznego aluminium, dlatego płyta nie zostanie odtworzona w odtwarzaczach, które nie odczytują płyt CD-RW. Zastosowanie platyny motywowane jest jej unikatowymi właściwościami w skupianiu wiązki lasera. Te działania dają nadzieję na odczyt bardziej zbliżony do wzorca z taśmy studyjnej. Premiera pierwszych 10 tytułów tej serii nastąpiła we wrześniu 2013 roku. września.

Płyty tłoczone są w sposób opracowany przez JVC. W niej następuje zamiana na format zgodny z normami Red Book, czyli do rozdzielczości 16Bit/44,1kHz tuż przed nacięciem szklanej matrycy, z której wykonuje się „stemple” (vide wyżej o tłoczeniu płyt CD). Płyta pokrywana jest specjalnym lakierem w turkusowym kolorze, którą wcześniej przetestowano na płytach SHM-SACD. Płyty tego formatu, dla odróżnienia i podkreślenia ekskluzywności edycji pakowane są do kartonowych pudełek, na który naklejana jest okładka płyty i stosowny opis- „Genue PLATINUM SHM for audiophile only”. W środku zamieszczono kopię okładki winylowego wydania (mini-LP) oraz japońskie wydanie CD.

 

*) opracowane w dużej części na podstawie zasobów  oraz 


Przejdź do rozdziału 2. artykułu  >>