Adaptacje akustyczne w małych pomieszczeniach
(część trzecia)
Część trzecia łączy doświadczenia magazynu 
oraz firm: 
i 
, w zakresie sprzętowym gdy zainteresowany- operator w studio nagraniowym czy audiofil, zechce adaptować akustycznie swoje pomieszczenie.
Samodzielne podejście do akustyki pomieszczenia kontrolnego bądź odsłuchowego (jak w przypadku pokoju omówionego w poprzedniej części artykułu >>) może wiele zdziałać, ale czasami opłaca się zaangażować profesjonalistów, a w dalszym postępowaniu dokonać zakupu gotowego, lub robionego na zamówienie, sprzętu służącego do adaptacji wykonanego przez firmy w tym się specjalizujące.
We wszystkich częściach tego artykułu często powtarzany jest zwrot „leczenie akustyczne”. Co on właściwie oznacza? To ogólny termin obejmujący szereg produktów lub konstrukcji przeznaczonych do pochłaniania, rozpraszania lub odbijania fal dźwiękowych w sposób kontrolowany z zamiarem nadania pomieszczeniu dopuszczalnego czasu pogłosu i ogólnego charakteru dźwięku. A więc warto po słowach z poprzednich części, które można potraktować jako poradnik wskazujący miejsca szkodzące akustyce i omawiający sposoby usuwania problemów na jakie natyka się słuchacz a małym pomieszczeniu. Jednak do tej pory nie zostały dokładniej opisane sprzęty, których nazwy pojawiały się najczęściej w artykule, a więc warto zrobić to teraz:
- Dyfuzor GIK Acoustics Q7D:
Choć większość produktów akustycznych koncentruje się na usuwaniu energii dźwiękowej z pomieszczenia, nie zawsze jest to potrzebne lub pożądane. Dyfuzor Q7D firmy GIK Acoustics został zaprojektowany tak, aby odbijać dźwięk z powrotem do pomieszczenia, aczkolwiek w bardziej złożony sposób niż w przypadku, gdy ściana jest pusta. Rozpraszanie dźwięku oferowane przez dyfuzory może sprawić, że małe pomieszczenia będą miały wrażenie nieco większego, a jednocześnie poradzą sobie z efektem trzepotania echa. Q7D jest również niezwykle atrakcyjny dla produktu akustycznego, wykonanego z lekkiego laminatu drewnianego. Q7d Diffusor to 7-szczelinowy dyfuzor, który zaczyna rozpraszać fale przy około 350 Hz i oferuje efektywną i równomierną dyfuzję do 3 kHz. Dyfuzor Q7d zapewnia dodatkowe rozpraszanie do górnej granicy około 7 kHz. Jest również zbudowany tak, aby można go było zawiesić w parach lustrzanych, aby pokryć większy obszar bez powtarzania wzoru dołka. Dyfuzor Q7d oferuje szeroką gamę opcji umieszczenia na tylnej ścianie, w punktach odbicia lub za głośnikami dipolowymi, aby sprostać specyficznym sytuacjom akustycznym. Może być również używany w bardziej ogólnych miejscach, aby zminimalizować pogłos. Panel ten sprawdza się równie dobrze w domowym studio czy pokoju odsłuchowym, jak i w profesjonalnym studiu, montażowni czy audytorium- zarówno pod względem wyglądu, jak i wykonania.
Kwadratowy dyfuzor to urządzenie zaprojektowane do rozbijania kierunkowych fal dźwiękowych i redukcji silnych odbić pierwszego rzędu, fal stojących i trzepotania echa. Stanowi doskonałe uzupełnienie adsorpcji dźwięku, ponieważ nie usuwa energii jak panele akustyczne. Dyfuzory odbijają energię z powrotem do pomieszczenia. Ale w przeciwieństwie do płaskich powierzchni odbijających, które odbierają energię, aby stworzyć bardziej rozproszoną przestrzeń akustyczną. Eliminuje to olśnienie akustyczne i sprawia wrażenie przebywania w większym, bardziej naturalnym środowisku. Chociaż dyfuzja znana jest od czasów rzymskich, w ostatnich latach zaawansowana matematyka zaowocowała nowymi projektami, które zapewniają przewidywalne wyniki. Pierwotnie opracowane przez fizyka Manfreda R. Schroedera, panele QRD od dawna uważane są za jedną z najskuteczniejszych form dyfuzji. Szereg studni jest matematycznie ułożonych w taki sposób, że fale dźwiękowe wchodzące do urządzenia odbijały się z powrotem do pomieszczenia w różnym czasie, przesuwając w ten sposób ich względną fazę. Daje to zarówno dyspersję przestrzenną (lewą i prawą), jak i czasową (przesunięcie czasowe), która skutecznie eliminuje trzepotanie echa, przerywa silne odbicia pierwszego rzędu i redukuje fale stojące bez nadmiernego tłumienia przestrzeni.
QRD, takie jak „Razorblade” firmy Primacoustic, wykorzystują prymitywną sekwencję korzeni do matematycznego obliczenia rozmieszczenia studzienek. Im większa liczba odwiertów, tym bardziej rozproszony będzie dźwięk; im węższe listwy – im wyższa częstotliwość będą rozpraszać, tym głębsze studnie – tym niższa częstotliwość będą się rozciągać. Jest to kombinacja sekwencji głębokości odwiertów, kratowanej konstrukcji i stosunku głębokości do szerokości, która w rzeczywistości powoduje rozproszenie i rozbicie energii. Na tym polega magia QRD.
Modyfikacją paneli Schroedera 1D jest panel rozpraszająco- pochłaniający FlexiFuser, aby rozproszyć echo trzepotania o wysokiej częstotliwości i jednocześnie kontrolować odbicia pierwotne. FlexiFuser jest wyposażony w sześć listew o zmiennym nachyleniu, które obejmują całą wysokość od góry do dołu. Są one obracane pod różnymi kątami, aby rozproszyć wysokie częstotliwości, tworząc pożądany rozkład energii, który najlepiej pasuje do pomieszczenia i pozycji siedzącej. Za listwami znajduje się panel akustyczny o dużej gęstości o grubości 5,08 cm, który skutecznie pochłania energię kierunkową do 250 Hz, jednocześnie eliminując gromadzenie się rezonansów za listwami. Chłonny panel akustyczny wykonany jest z wełny szklanej o dużej gęstości, która zapewnia równomierne pochłanianie dźwięku aż do krytycznej strefy niższego średniego zasięgu. Panel ten pokryty mikro-siateczką z krawędziami utwardzanymi żywicą jest następnie pokryty neutralną architektonicznie szarą tkaniną, która łatwo integruje się z większością dekorów pokojowych. FlexiFusery są zwykle montowane za pozycją odsłuchową w układzie trzech lub więcej jednostek, które obejmują szerokość obszaru roboczego. Po ustawieniu wprowadzają do pomieszczenia poczucie przestrzeni i powietrza, pochłaniając silne odbicia, fale stojące i uciążliwe echo. To sprawia, że Flexifuser szczególnie dobrze sprawdza się w reżyserkach, bardziej wymagających kinach domowych i mniejszych studiach, w których główne odbicia w pobliżu ściany są najważniejsze.
- Dyfuzor Skyline:
Dyfuzor typu Skyline to dwuwymiarowy panel, najczęściej z drewna lub ze styroduru, rozpraszający dźwięk zarówno w poziomie, jak i w pionie, aby szkodliwe odbicia przemienić w pożądane (rozproszone) i nadać pomieszczeniu bardziej neutralną reakcję akustyczną. To dwuwymiarowe rozpraszanie poszerza obraz dźwiękowy i sprawia, że scena w pomieszczeniu jest pozornie większa. Dyfuzja dwuwymiarowa jest często stosowana na suficie, na przedniej ścianie między głośnikami i na tylnej ścianie w celu poprawy przejrzystości odsłuchu w przypadkach, gdy absorpcja tylnej ściany sprawiłaby, że pokój byłby zbyt martwy.
Przykładem paneli tego rodzaju jest popularny Bluetone Skyline. który zapewnia prawdziwą, równomierną dyfuzję od 1720 Hz do 4300 Hz z efektami rozpraszania do 850 Hz
- Dyfuzor dźwięku 2D:
Vicoustic Multifuser Wood 64, wykonany z litego drewna, przypomina dyfuzor RPG Skyline, ale ma kanciaste krawędzie, drewnianą konstrukcję i prawdziwie high-endowy wygląd. Multifuser rezygnuje z żeber stosowanych w dyfuzorach QRD na rzecz bardziej eleganckiego, nowoczesnego wyglądu. Konstrukcja bez żeber zapewnia doskonałą dyfuzję średnich częstotliwości od 400Hz – 4000Hz, podczas gdy zmienne powierzchnie kątowe zapewniają rozpraszanie przy wyższych częstotliwościach. Tego typu dyfuzory służą rozprzestrzenieniu odbić, które powodują filtrowanie grzebieniowe i trzepotanie echa. W efekcie zwiększa poczucie przestronności w pomieszczeniu. Przy głębokości 12 cm Multifuser Wood to atrakcyjnie wyglądający dyfuzor, używany jako funkcjonalny element centralny studia nagrań, przestrzeni koncertowej, pokoju odsłuchowego lub kina domowego, stanowi odważną deklarację projektową- „ten pokój jest stworzony do muzyki”. Chociaż Vicoustic Multifuser Wood 64 został zainspirowany dyfuzorem RPG Skyline, został zaprojektowany inaczej. Skyline to dyfuzor 2D (PRD), natomiast Vicoustic Multifuser oparty jest na sekwencji QRD. Vicoustic Multifuser to dwuwymiarowy dyfuzor, a to oznacza, że rozprasza dźwięk zarówno w poziomie, jak iw pionie, aby wyeliminować problematyczne odbicia i nadać pomieszczeniu bardziej neutralną reakcję akustyczną. W przeciwieństwie do absorpcji, która usuwa energię dźwięku z pomieszczenia i skraca czas pogłosu, dyfuzja rozprasza energię akustyczną. W ten sposób zachowana jest żywość, a pokój brzmi niczym większy niż rzeczywiście jest. Dyfuzja 2D jest często stosowana na suficie, na przedniej ścianie między głośnikami i na tylnej ścianie, aby poprawić przejrzystość odsłuchu w przypadkach, gdy absorpcja tylnej ściany sprawiłaby, że pokój byłby zbyt martwy.
- Kratkowe dyfuzory:
Kratkowe dyfuzory zapewniają prosty i skuteczny sposób przekierowania energii dźwięku w przestrzeni służącej do słuchania muzyki. Fale dźwiękowe uderzają w separatory w siatce i są rozpraszane w wielu kierunkach, tworząc bardziej rozproszone pole dźwiękowe w pomieszczeniu.
Panele kratkowe można montować na wiele sposobów. Można utworzyć „chmurę” sufitową w punktach odbicia na suficie, grupując razem wiele paneli w siatkę sufitu podwieszanego.
- Dyfuzor polycyndryczny:
„Saturn”- dyfuzor polycyndryczny firmy Sound Control Room, wymyślony przez akustyka Stevena Kleina, wykonany jest z tworzywa ABS, a jego niezwykła konstrukcja jest uważana za bardziej skuteczną niż tradycyjny dyfuzor gdy jest umieszczony blisko miejsca odsłuchu (tak jak w przypadku małego pokoju).
Opatentowany dyfuzor drewniany o konstrukcji polycylindrycznej (patent USA 8 960 367) zwiększa ostrość i dynamikę pomieszczenia odsłuchowego (wg obietnic firmy Sound Momentum, która panel produkuje), zapobiegając niekontrolowanemu odbijaniu się w nim środkowej i wysokiej częstotliwości. Drewniane panele dyfuzorowe okazują się skuteczne nawet wtedy, gdy znajdują się w odległości zaledwie kilku centymetrów. Na przykład pozwala to na użycie ich na ścianie znajdującej się bezpośrednio za miejscem odsłuchu, gdzie inne typy dyfuzorów nie działałyby prawidłowo (jeśli w ogóle). Dzieje się tak, ponieważ większość innych typów dyfuzorów (kwadratowych, cylindrycznych i Schroedera) musi być umieszczona w odległości zwykle 1.8 metra lub więcej, aby były w pełni skuteczne.
- Panele piramidalne:
Dyfuzory przypominające w kształcie piramidy rozpraszają dźwięk zarówno w poziomie, jak i w pionie. Można je umieszczać bliżej słuchacza niż większość innych dyfuzorów akustycznych. Opcjonalnie lekka bambusowa piramida szczytowa może być wypełniona materiałem absorpcyjnym (materiał włóknisty o średniej gęstości, taki jak wełna mineralna lub filc bawełniany z recyklingu). Powstałe urządzenie będzie absorbować niskie częstotliwości i rozpraszać średnie i wysokie częstotliwości. Mogą być również montowane na innych panelach akustycznych (zwykle pułapkach basowych). Losowe rozpraszanie odbić dźwięku znacznie poprawia jakość i spójność dźwięku wokół słuchacza. Właśnie dlatego dyfuzory geometryczne są idealne do sal prób zespołów i chórów oraz do przestrzeni gdzie odbywają się występy. Ukształtowane powierzchnie dyfuzorów przełamują bezpośrednie odbicia dźwięku i rozpraszają je równomiernie w całej przestrzeni odsłuchowej. Przykładem tego typu panelu może być Ceraflector® firmy Pro Audio Design, który jest wielokierunkowym panelem odbijającym o kontrolowanej dyspersji 3D. Dokładnie obliczono kąty odbicia tego radialnego panelu dyfuzyjnego. Współczynnik głębokości jest zmienny logarytmicznie. Panel ten kontroluje odbicia pierwotne i dzieli je na 64 wierzchołki padania, używając teoretycznego stosunku sekwencji liczbowej pierwiastka pierwotnego jako podstawy do obliczeń. W ten sposób daje wyjątkowe rezultaty w zakresie rozpraszania dźwięku we wszystkich kierunkach i zapewnia przestrzenie o znacznej percepcji dźwięku. Oryginalny model, który od ponad 20 lat jest produkowany w sposób ciągły, jest zbudowany z najczystszej emaliowanej porcelany. Obecnie Jovi® wprowadza alternatywę wykonaną z grubego GRP, który ma identyczną masę jak model porcelanowy, zachowując również bardzo identyczne parametry akustyczne.
Firma Soundbox zaprojektowała stylowy piramidalny dyfuzor, który eliminuje trzepotanie echa i fale stojące w przestrzeni odsłuchowej. Panel Pyramid 4Q z ostrosłupową powierzchnią może odbijać fale w różnych kierunkach zamiast tylko jednego, jednocześnie pochłaniając niskie częstotliwości przez wbudowaną wnękę. Piramidowy dyfuzor powierzchniowy Pyramid 4Q ma konstrukcję 1/4 niesymetrycznych faz odbicia. Gdy fale dźwiękowe zetkną się z gładką powierzchnią dyfuzora powierzchniowym będą odbijane w zaplanowanych kierunkach zamiast w tym samym kierunku, aby skutecznie zredukować szkodliwe fale. Wnęka pod strukturą nierównoboczną jest w stanie absorbować niskie częstotliwości poprzez efekt diafragmy, co skutecznie poprawia prześwit akustyczny. Po odbiciu fal dźwiękowych od powierzchni dyfuzora Pyramid 4Q energia dźwięku będzie odbijała się w różnych kierunkach o zróżnicowanych fazach. Taki nieregularny dźwięk odbity z równą energią zapewni ludzkim uszom poczucie przestrzeni i zwiększy „jasność” dźwięku w celu dyfuzji wysokich i średnich częstotliwości. Energia dźwięku odbija się równomiernie w podwójnych kątach kwadratowych. Warto spojrzeć na wykres i obrazy przedstawiające działanie tego typu paneli:
Dzięki Pyramid 4Q uzyskasz przestrzeń, która ma idealną równowagę energii dźwięku, a także poczucie przestrzeni. Zapewnia to żywą akustykę, która brzmi jak muzyka dla Twoich uszu.
- Eliptyczna membrana:
Eliptyczna membrana z płyty pilśniowej Poly Wood Fuser firmy Vicoustic zapewnia efektywne rozpraszanie od 300Hz do 12kHz. Wewnątrz, wnęka z wytłumionej pianki akustycznej zapewnia pochłanianie w niższych średnich częstotliwościach. Poly Wood Fuser to fantastyczny, ekonomiczny sposób na uzyskanie dyfuzji w większych pomieszczeniach. Jednak w pomieszczeniach o typowych wymiarach domowych dyfuzory eliptyczne zwykle brzmią lepiej. Czemu? Ponieważ kiedy fala dźwiękowa odbije się od powierzchni panelu Poly Wood Fuser, zostanie rozproszona w przestrzeni, ale nie w czasie. Innymi słowy, cylindry poliuretanowe są deflektorami dźwięku, ale nie uważamy ich za prawdziwe dyfuzory akustyczne. Jeśli potrzebujesz oddać rozproszony dźwięk bezpośrednio do słuchacza z pierwszych punktów odbicia, zaleca się zamiast cylindrów wielocylindrowych dyfuzory QRD lub RPG.
- Panele dyfuzyjno-pochłaniające:
Portugalska firma Vicoustic oferuje szereg produktów zarówno do studia, jak i kina domowego, w tym niedrogie panele, które mogą zapewnić pochłanianie i kontrolowane odbicia. Umożliwia to użytkownikom łatwą zmianę z suchego brzmienia na pogłosowe pomieszczenie, dzięki czemu doskonale nadają się do zastosowania w przestrzeniach przewidzianych do nagrań. Panele Vicoustic Wave Wood zapewniają równowagę między absorpcją i dyfuzją, pozwalając ujarzmić odbicia bez powodowania, że pomieszczenie staje się martwe akustycznie. Projekt został dodatkowo zoptymalizowany pod kątem wydajności i estetyki, tworząc ikoniczny panel zbudowany wokół sugestywnego kształtu fali dźwiękowej. Powstały projekt zapewnia idealne rozwiązanie do szerokiego zastosowania w studiach i salach muzycznych. Wave Wood zdobył tytuł akustycznego produktu roku 2014 przez magazyn Electronic House Technology i Design.
Wykres współczynnika pochłaniania dźwięku paneli Wave Wood
Vicoustic Wave Wood jest idealnym środkiem do tworzenia kontrolowanego dźwięku w pomieszczeniu, zachowując jednocześnie jasność, przewiewność i nastrój. Pozwala zrównoważyć pasmo przenoszenia i czasy pogłosu w pomieszczeniu, nie zabijając żywego dźwięku. Powierzchnia hybrydowa Wave Wood jest przeznaczona przede wszystkim do obróbki średnich i wysokich częstotliwości. Wysokie częstotliwości są cenne, ponieważ najszybciej zanikają i są łatwo wchłaniane, nie tylko przez obróbkę akustyczną, ale i przez meble, dywan, zasłony i powierzchnie tkanin. W rezultacie większość pomieszczeń ma znacznie dłuższy czas pogłosu przy niskich i średnich częstotliwościach. Może to spowodować nierównowagę dźwięku w pomieszczeniu, a nadmierne podkreślenie niskich tonów sprawia, że pomieszczenie brzmi błotnisto i dudniąco, podczas gdy zbyt duża energia w środku zakresu częstotliwości może sprawić, że pomieszczenie będzie brzmiało niezbyt bogato.
- Panele absorpcyjne:
Pomysł zawieszenia pianki na ścianach do niektórych nie przemawia, ale można rozważyć jedną z pokrytych tkaniną opcji absorpcji, takich jak panele Broadway firmy Primacoustic. Pokrycie materiałowe nie tylko sprawia, że są „bardziej przyjazne dla oka”, ale i odseparowuje używaną wewnątrz tych paneli wełnę mineralną. W zestawach „Broadway” nie używa się pianki, co zdaniem firmy Primacoustic czyni je skutecznymi w szerszym zakresie częstotliwości. Wykonane z wełny szklanej o wysokiej gęstości- 96 kg / m³, panele Broadway mają do sześciu razy większą gęstość niż typowe panele piankowe, co zapewnia zrównoważoną absorpcję w całym zakresie odsłuchu audio. Każdy panel jest w pełni obudowany mikro-siateczką, a krawędzie są utwardzane żywicą, aby zapewnić bezpieczną obsługę podczas montażu. Panele są następnie pokryte wytrzymałą, ale akustycznie przezroczystą tkaniną.
W ramach serii Broadway można wybrać panele o trzech głębokościach- 1”, 2” i 3” co odpowiada wymiarom: 2.54 cm, 5.08 cm i 7.62 cm, a one mają inny współczynnik absorpcji w zależności od częstotliwości co przedstawia poniższy wykres:
Panel 1” jest przeznaczony do pochłaniania częstotliwości w zakresie mowy i wyższych częstotliwości. Panele te świetnie sprawdzają się w salach posiedzeń i salach lekcyjnych, w których jedynym dźwiękiem są ludzkie głosy. Efektywność absorpcji panelu zaczyna spadać poniżej 250 Hz.
Panel 2” ma znacznie bardziej zrównoważone pasmo przenoszenia i jest przeznaczony do pomieszczeń, w których prezentowane są multimedia, występy muzyczne na żywo lub wszędzie tam, gdzie muzyka jest wzmacniana. Panele te skutecznie pochłaniają dźwięk przy znacznie niższej częstotliwości niż panel 1”. Jest to właściwy wybór dla większości zastosowań.
Panel 3” dodaje kolejną oktawę praktycznej absorpcji. Panele te są szczególnie przydatne w małych przestrzeniach, takich jak studia nagrań i małe kina domowe, ponieważ znacznie redukują fale stojące i problemy z niską częstotliwością. Mogą być „zbyt agresywne” w działaniu- mogą znacząco wpływać na energię pomieszczenia, ale są niezwykle przydatne w prawidłowej sytuacji.
- Chłonna chmura sufitowa:
Primacoustic Stratus to chłonna chmura sufitowa, która idealnie nadaje się do zawieszenia nad miejscem odsłuchu, aby kontrolować wczesne odbicia i trzepoczące echo. Użycie Stratusa powinno pomóc stworzyć strefę wolną od odbić w miejscu odsłuchu, co znacznie zwiększy czystość podczas miksowania i krytycznego słuchania. Zwykle Stratus jest zawieszony nad konsolą (na przykład), obejmujących szerokość konsoli lub obszaru odsłuchu. Panel z włókna szklanego o grubości 5 cm sam w sobie jest skutecznym absorberem szerokopasmowym od 400Hz do 4500Hz. Aby pomóc w kontrolowaniu szerszego spektrum częstotliwości, Stratus może być ustawiony pod kątem w celu zróżnicowania przestrzeni powietrznej między panelami a sufitem. Ta przestrzeń powietrzna pomaga Stratusowi absorbować niższe częstotliwości, a nachylenie zwiększa efektywną powierzchnię, pozwalając tylnej powierzchni pochłaniać odbicia od sufitu.
- Pułapki basowe:
Nie ma wątpliwości, że maty piankowe są przydatne do pochłaniania wczesnych odbić, które w przeciwnym razie zmyliłyby obraz stereo z monitorów, ale zwykle nie są one skuteczne przy niskich częstotliwościach. W tej sytuacji warto stosować tzw. pułapki basowe, takie jak Primacoustic FullTrap, albo przeznaczone do umieszczenia w rogach pomieszczenia Primacoustic MaxTrap Corner.
MaxTrap to wysokowydajna szerokopasmowa pułapka basowa zaprojektowana do użytku w rogach pokojów. Panel ten jest połączeniem pełnozakresowego pochłaniacza i rezonatora membranowego zaprojektowanego do kontrolowania wszystkich częstotliwości aż do najgłębszego basu. Osiąga się to poprzez połączenie pełnowymiarowego panelu z wełny szklanej o wysokiej gęstości z zamkniętą przestrzenią powietrzną utworzoną przez drewnianą ramę, która pochłania dźwięk poniżej 100 Hz. Niższe częstotliwości przechodzą przez przednią powierzchnię, a następnie powodują rezonans wewnętrznej membrany. Większa energia zawarta w niskich częstotliwościach powoduje, że miękka membrana w naturalny sposób migruje do częstotliwości, w których rezonans w pomieszczeniu jest najbardziej wyraźny, zmniejszając w ten sposób wpływ trybów pokojowych. Dzięki MaxTraps zamontowanym w pokoju natychmiast można usłyszeć mocniejszą, dokładniejszą odpowiedź basów i ogólny wzrost klarowności.
Pułapka basowa Primacoustic FullTrap do montażu na ścianie to wysokiej jakości szerokopasmowa pułapka basowa. Jeśli z jakiegoś powodu nie można zamontować MaxTrap w rogu pokoju, FullTrap jest bardzo dobrą alternatywą. Panel jest, podobnie jak narożny, połączeniem pełnozakresowego pochłaniacza i rezonatora membranowego zaprojektowanego do kontroli wszystkich częstotliwości, aż do najgłębszego basu.