Te same tytuły w różnych edycjach płytowych
(rozdział dwudziesty trzeci)

„Hair: An American Tribal Love-Rock Musical” to amerykański musical rockowy powstały w 1967 roku. Twórcami tego musicalu są: Gerome Ragni i James Rado (autorzy libretta) oraz Galt MacDermot (kompozytor).

Na fotografii od lewej: G.Ragni, G. MacDermot i J. Rado

Musical przedstawia czas lat sześćdziesiątych XX wieku i opisuje losy nowojorskiej komuny hippisów [1] kontestujących wojnę wietnamską. Dzieło jest uznawane za pierwszy w historii musical rockowy, kontrowersyjne pod względem tematyki [2] i formy (rewolucja seksualna, używanie narkotyków, nagość na scenie).

Kilka utworów stało się bardzo popularnymi, uznanymi za hymny pokoleniowe. Prapremiera miała miejsce w październiku 1967 r. w off-off-broadwayowskim teatrze Public Theater, w kwietniu 1968. Spektakl został przeniesiony na Broadway, gdzie zrealizowano 1750 spektakli. Dzieło było kilkakrotnie wznawiane na samym Broadwayu, wystawiane w całych Stanach Zjednoczonych i miastach europejskich (adaptacja londyńska na West Endzie). Sprzedaż soundtracku pierwszego broadwayowskiego wykonania przekroczyła 3 miliony sprzedanych egzemplarzy i właśnie ta realizacja będzie tematem tego artykułu, a dokładniej kilku jej wydań takich producentów jak: RCA Victor, Masterworks Broadway, czy Ghostlight Records i dla porównania londyński spektakl nagrany przez Polydor Records.

 

  • Album w postaci winylowego longplaya- „Hair: An American Tribal Love-Rock Musical” miał swoją premierę roku. Płytę wydała wytwórnia RCA Victor (nr katalogowy: LSO-1150). Nagrań dokonał zespół wykonawców brodwayowskiego The Biltmore Theater 6 maja 1968 w RCA’s Studio B  (Nowy Jork). Oryginalne wydanie LP (RCA Victor LSO-1150) pominęło kilka utworów ze względu na ograniczenia miejsca: „I Believe In Love”, „Going Down”, „Electric Blues” i „The Bed”, a także krótkie powtórki i umieścił „Easy to Be Hard” po „Black Boys / White Boys”. Powyższa pełna lista utworów została dołączona do późniejszych wydań CD.

Rockowy musical o miłości i pacyfistycznych postawach, miał swój początek na Festiwalu Szekspirowskim Joe Pappa przy Broadwayu, następnie przeniósł się na krótki okres do klubu Cheetah w centrum Nowego Jorku, po czym rozpoczął przecierać szlako sławy awanturami 29 kwietnia 1968 roku w Biltmore Theatre, w środku dzielnicy teatralnej. Dzieło literackie Jamesa Rado i Gerome’a ​​Ragniego oraz statecznego kanadyjskiego kompozytora, Galta MacDermota, dały luźno skonstruowane przedstawienie, oczywiście też dzięki psychodelicznej wizji reżysera Toma O’Horgana. Akcja, koncentruje się wokół jednego z członków hippisowskiej komuny- Claude’a, który został powołany do wojska i trafił w ten sposób do Wietnamu ogarniętego wojną. Treść i muzyka tego spektaklu i samo przedstawienie, stały się wydarzeniem medialnym. Chwytliwa rockowa ścieżka dźwiękowa, wydana początkowo na LP, wyodrębniła duże przeboje, do dziś pamiętane i wciąż grane, w tym „Aquarius”, „Good Morning, Starshine” i „Let The Sunshine In”.
Album znalazł się na pierwszym miejscu listy Billboard 200, ostatnim albumem obsady na Broadwayu, który to zrobił. Album utrzymywał się na pierwszym miejscu przez 13 tygodni w 1969 roku. Nagranie otrzymało również nagrodę Grammy w 1969 roku za najlepszą ścieżkę dźwiękową z oryginalnego albumu obsady spektaklu i sprzedało się w prawie 3 milionach egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych do grudnia 1969 roku.

 

  • Pierwsze cyfrowe nagrania z zarejestrowanym materiałem muzycznym „Hair”, w wykonaniu aktorów brodwayowskich spektakli, była płyta CD wydana w Europie i USA w 1988 roku przez RCA Victor / BMG Classics. Płyta nosi tytuł: „Hair – The Original Broadway Cast Recording”. Masteringiem [Digital Restoration] zajął się Rick Rowe.

Recenzja AllMusic autorstwa Sarah Erlewine mówiła: „’Hair’ był jednocześnie odświętny i antyklimatyczny. Okrzyknięty wówczas przez wielu odmłodzeniem teatru muzycznego, miał też ‘przemawiać’ do młodzieży. Problem polega na tym, że za każdym razem, gdy próbujesz pozwolić, by dzieło pisane przemawiało przez całe pokolenie, zawsze kończy się to niepowodzeniem. Bez wątpienia niemożliwym jest, aby jeden musical sklasyfikował każdą postawę osoby poniżej 30. roku życia. Biorąc pod uwagę ten fakt, ‘Hair’ miał zostać uznany za rozczarowanie. Jeśli jednak wyrwiesz partyturę z tego kontekstu i posłuchasz jej po prostu jako fragmentu niektórych rozpowszechnionych w tamtym czasie wierzeń lub po prostu jako dzieła fikcyjnego, jest to naprawdę wspaniałe. Gdy najlepszy przyjaciel Claude’a zostaje wyrzucony ze szkoły średniej, a miłość życia Claude’a kocha kogoś innego, Claude musi zmagać się z decyzją poddania się przepisom rządowym, w które nie wierzy. Postępowanie obejmuje młodzieńczy entuzjazm, a pierwszy akt kończy się niesławną sekwencją aktów. Muzyka jest pokrzepiająca i ożywcza, w tym klasyki ‘Aquarius’, ‘Good Morning Starshine’, ‘Let the Sunshine In’, ‘Frank Mills’ (nagrany przez The Lemonheads na ich albumie z 1992 roku It’s a Shame About Ray) oraz ‘Easy to Be Hard’. Radość, która została zaszczepiona w tym oryginalnym nagraniu obsady z Broadwayu, błyszczy, ukazując w występach twórców Gerome Ragniego i Jamesa Rado dokładnie to, do czego dążyli – nie mówić w imieniu swojego pokolenia, ale mówić w swoim imieniu.” The New York Times zauważył w 2007 roku, że „album obsady ‘Hair’ był … obowiązkowym elementem klasy średniej. Egzotyczna pomarańczowo-zielona okładka odcisnęła się natychmiast i trwale na psychice. … [To] stało się pop-rockowym klasykiem, który, jak każdy dobry pop, ma atrakcyjność, która wykracza poza określone gusta dotyczące gatunku lub epoki”. W 2018 roku oryginalne nagranie obsady z Broadwayu zostało dodane do Krajowego Rejestru Nagrań.
Do popularności piosenek ze spektaklu „Hair” na pewno przyczyniają się wydane płyty analogowe i cyfrowe media, wielokrotnie wznawiane.

 

  • Podwójny album „Hair – The American Tribal Love-Rock Musical (Broadway Deluxe Collector’s Edition)” został wydany w 2003 roku przez wytwórnie Victor i Arista Associated Labels (nr kat.– 8287 56085 2). Remasterował Vincent Caro.

To 2-płytowe wydanie Deluxe [3] zawiera pełne wydanie z 1968 roku oraz sześć utworów z broadwayowskiej wersji programu, które nie zostały wydane, dopóki album nie został przeniesiony na CD w 1988 roku. Drugi dysk zawiera oryginalny album obsady z produkcji off-broadwayowskiej z 1967 roku, który zawiera trzy niewydane dotąd (przed 2003 rokiem) utwory, a także znaczące warianty materiału z przedstawienia na Broadwayu. Dysk 2 kończy się fragmentami wywiadu z Galtem MacDermotem. plus sześć utworów z broadwayowskiej wersji programu, które nie zostały wydane, dopóki album nie został przeniesiony na CD w 1988 roku;
Dwie świetne płyty w jednej cenie? Ano tak. Oryginalne nagranie obsady z Broadwayu jest bardzo dobre i dostępne w innych edycjach, natomiast wersja Off-Broadway nigdy wcześniej nie była niemożliwa do zakupienia. Według niektórych fanów jest nawet lepszy od tej umieszczonej na CD 1. Jest surowy i bardzo aktualny – jeśli chcesz naprawdę „poczuć” atmosferę lata miłości 1967 roku, to jest tak blisko nagrania prawdziwego wydarzenia. To jest żywe, jest szczere, jest spontaniczne. Poza tym jest radosna, wzruszająca i całkowicie wyjątkowa. Dźwięk CD z oryginalnego albumu Off-Broadway Cast w porównaniu z winylem (zakupionym w tłoczeniu z 1974 roku) został znacznie poprawiony, jest też znacznie lepszy w porównaniu z oryginalną płytą CD z 1988 roku.. Przede wszystkim usunięto ostrości z najwyższego zakresu częstotliwości. Mam wrażenie, że inżynier masteringu zdecydował się uzyskać taką samą ogólną prezentację dźwiękową dla obu płyt CD, by ogólny balans częstotliwości i kompresja były podobnie ustawione. Burzy to wyobrażenie, że muszą istnieć różnice barwowe w rejestracji historycznie dwóch odrębnych wydarzeń, zresztą zrealizowanych przez różnych inżynierów nagrań (nagrań dokonano w studiach A i B firmy RCA).

 

  • Album „Hair [Original 1967 Off-Broadway Cast]” nagrany w RCA Victor’s Studio A (Nowy Jork), został wydany w 1967 roku przez wytwórnię RCA Victor. W podtytule czytamy: „New York Shakespeare Festival Public Theater Presents Hair – An American Tribal Love-Rock Musical”

Twórcy musicalu „Hair”- Ragni, Rado i MacDermot [4], przedstawiali program producentom z Broadwayu ale były ich propozycje odrzucane. Joe Papp, który prowadził New York Shakespeare Festival, zdecydował, że chce, aby Hair otworzył spektaklem nowy Teatr Publiczny (wciąż w budowie) w East Village w Nowym Jorku. Musical był pierwszym dziełem żyjących autorów, które wyprodukował Papp. Reżyser Gerald Freedman, zastępca dyrektora artystycznego teatru, uznał, że 35-letni Rado jest za stary, by zagrać Claude’a, chociaż zgodził się obsadzić 32-letniego Ragniego w roli Bergera. Spektakl nie przebiegał gładko: „Proces prób i castingów był zagmatwany, a sam materiał dla wielu pracowników teatru niezrozumiały. Sfrustrowany Freedman w ostatnim tygodniu prób złożył rezygnację. Papp ją przyjął, a choreograf Anna Sokołow przejęła przedstawienie… Po fatalnej próbie generalnej Papp wysłał telegram do pana Freedmana w Waszyngtonie, dokąd uciekł: „Proszę, wróć”. Freedman to zrobił. „Hair” miał swoją premierę poza Broadwayem w miejscu publicznym 17 października 1967 roku i był powtarzany przez sześć tygodni. Główne role zagrali Walker Daniels jako Claude, Ragni jako Berger, Jill O’Hara jako Sheila, Steve Dean jako Woof, Arnold Wilkerson jako Hud, Sally Eaton jako Jeanie i Shelley Plimpton jako Crissy. Scenografię wykonał Ming Cho Lee, kostiumy Theoni Aldredge i chociaż Anna Sokołow rozpoczęła próby jako choreograf, Freedman otrzymał funkcję choreografa. Chociaż produkcja spotkała się z „chłodnym przyjęciem krytycznym”, cieszyła się popularnością wśród publiczności.  Album z obsadą został wydany niedługo później. Chicagowski biznesmen Michael Butler (antywojenny kandydat do Senatu USA) połączył siły z Joe Pappem, aby odtworzyć program w innym miejscu w Nowym Jorku Po zakończeniu umowy z Teatrem Publicznym Papp i Butler najpierw przenieśli przedstawienie do The Cheetah, dyskoteki przy 53rd Street i Broadwayu.
Krytyk magazynu AllMusic- Lindsay Planer, napisał o płycie: „Zanim zrewolucjonizował Broadway, Hair rozpoczął swoją podróż do  Great White Way podczas ograniczonego występu w Teatrze Publicznym Festiwalu Szekspirowskiego. Ta wczesna produkcja zawiera znaczące rozbieżności w firmie i fabule. Następnie Hair [Original 1967 Off-Broadway Cast z 1967 r.] została wyemitowana prawie rok przed bardziej znanym Hair [The Original Broadway Cast] [RCA] (1968). Jedną z głównych rozbieżności jest portret Claude’a grany przez Walkera Danielsa, w przeciwieństwie do Jamesa Rado. Ta rola przybrała zupełnie inną wizję, ponieważ postać została napisana nie tylko jako kosmitę (nie kłamię!), który aspiruje do roli reżysera filmowego, ale że jego pierwszą miłością jest Sheila. Muzycznie, podczas gdy pierwotna partytura pozostaje podobna, istnieje kilka interesujących zmian i modyfikacji. Należą do nich alternatywne zakończenia ‘Exanaplanetooch’ i ‘Climax’, które zostały całkowicie usunięte. Istnieją również liryczne wariacje na temat otwierającego ‘Ain’t Got No’ i ‘Hare Krishna”. Jednak materiał, który pozostał, jest czasami wyraźnie odmienny. W szczególności warto wspomnieć o wokalu, ponieważ – czy to celowo, czy nie – jego niewytrenowany głos dudni jak syrena mgłowa w ‘I Got Life’, podczas gdy jego barwa (lub jej brak) sprawia, że ​​‘Going Down’ praktycznie nie da się słuchać. Podobny los spotyka główną rolę Sally Eaton w ‘Air’. Po prostu brakuje im dokładności i otwartej mocy, które ucieleśniałyby ich odpowiedniki z Broadwayu. Ocaleniem przedsięwzięcia jest solistka Shelley Plimpton – której wykonanie ’Frank Mills’ dorównuje jej późniejszym pracom. Pomimo kilku nierównych wkładów – takich jak irytująco fałszywy brytyjski akcent – ​​Walker Daniels ściąga ‘Where Do I Go’ ze sporym rozmachem. Entuzjastów spektaklu, a także słuchaczy ciekawych rozwoju musicalu od jego genezy do ostatecznego przedstawienia z ponad 1700 wystawianych w Biltmore Theatre, zachęcamy do samodzielnego porównywania i kontrastowania. Po prawie trzech dekadach wyczerpywania nakładu, dwupłytowy ‘Hair [Broadway Deluxe Collector’s Edition] [Original Broadway Cast] [RCA] (2003) zawiera zarówno oryginalne nagrania obsady na Broadwayu, jak i poza nim w jednym pakiecie. Dodatkowe atrakcje to kilka wcześniej odkrytych utworów, które nigdy nie trafiły na scenę, oraz wywiad audio z kompozytorem Galtem McDermotem, nagrany specjalnie na potrzeby tego projektu w lipcu 2003 roku.”

 

  • Album „Hair – The American Tribal Love-Rock Musical (The Original Broadway Cast Recording)” wydany w 2009 roku przez Masterworks Broadway [5] (nr kat.- 88697 57803 2).są również nagraniami studyjnymi oryginalnej obsady z Broadwayu, podobnie jak w przypadku płyty RCA Victor. Renowacją cyfrową zajmował się  Rick Rowe. (inżynier masteringu w Secret Sound i Mediaforce w Nowym Jorku).

Pierwsze nagranie „Hair (The Original Broadway Cast Recording)”, które zrealizowano w 1968 roku odniosło duży sukces: otrzymało nagrodę Grammy w 1969 roku za najlepszą ścieżkę dźwiękową z oryginalnego albumu obsady spektaklu, sprzedało się w prawie 3 milionach egzemplarzy w Stanach Zjednoczonych do grudnia 1969 roku, uplasowało się na pierwszym miejscu listy Billboard 200, ostatni album obsady z Broadwayu, który to zrobił (od 2016 r.). Poza tym: utrzymywał się na pierwszym miejscu przez 13 tygodni w 1969 roku. The New York Times zauważył w 2007 roku, że „Album obsady Hair był… ‘must-have’ dla klasy średniej. Egzotyczna pomarańczowo-zielona okładka natychmiast i trwale odcisnęła się na psychice. … [To] stało się klasykiem pop-rocka, który, jak każdy dobry pop, ma atrakcyjność wykraczającą poza określone gusta dla gatunku…”
Słabo nagrana płyta nie doznałaby takich sukcesów!. Słuchając wersji CD z 1988 roku trzeba się natrudzić by znaleźć błędy realizacyjne nagrań, choć z powodu tego, że w zamyśle celem nagrań miało być oddanie atmosfery spektaklu musicalowego, musiało być też aranżowane specyficznie- wokale na pierwszym planie, instrumenty towarzyszące na drugim, z dużą dbałością o selektywność, spory wolumen wokali i instrumentów oraz naturalność barw. A więc kupując następną edycję- tę z roku 2009, która prawdopodobnie korzysta z tej samej „renowacji cyfrowej” co edycja wcześniejsza, można mieć wątpliwości czy nagrania będą się różniły brzmieniowo. W obu przypadkach producentem był Andy Wiswell, natomiast zajmującym się cyfrową restauracją był ten sam inżynier- Rick Rowe. A jednak edycja 21 lat późniejsza pozwoliła cieszyć się skutkiem brzmieniowym, który dawał wrażenie większego realizmu zapisanemu na CD spektaklowi. Poprawiły się wokale, które są w reedycji z 2009 roku bogatsze barwowo, poprawiono również selektywność instrumentów, co przełożyło się na szerszą i głębszą scenę dźwiękową, Chóry stały się czytelniejsze. Pogłosy- teraz wyrazistsze- są bardziej naturalne. Ścieżki dźwiękowe barwowo są ocieplone. Całość efektów dźwiękowych nowej wersji wpływa na łatwiejsze odczytywanie linii melodycznych. Inaczej pisząc- reedycja jest muzykalniejsza. Wyjaśnienie tych różnic może tkwić nie tyle w czasie co w miejscu wyprodukowania krążków CD- wersja z 1988 została wyprodukowana w Niemczech przez BMG Classics, natomiast edycja z 2009 roku w USA przez Sony Music.
Oczywiście należy pamiętać, żę muzyczny materiał wyjściowy obu reedycji pochodzi z 1968 roku, a nie jak można by sądzić z roku jej wydania (o tej wersji przeczytasz niżej).

 

Rok wydania albumu nowo zrealizowanego spektaklu broadwayowskiego „Hair”- 2009, zbiegł się z tzw. „Odrodzeniem Broadwayu”. Produkcja Teatru Publicznego została przeniesiona na Broadway w Al Hirschfeld Theatre, a pokazy rozpoczęły się 6 marca 2009 r., natomiast oficjalne otwarcie zaplanowano na 31 marca 2009 r. Paulus i Armitage ponownie wyreżyserowali i opracowali choreografię spektaklu, a pewna część obsady została ponownie zatrudniona z wcześniejszej produkcji. Krytyka teatralno-muzyczna prawie jednolicie pozytywnie się wypowiadała na temat nowego przedstawienia. Nagłówek gazety New York Daily News głosił: „High Fun Hair Revival”. Recenzja pochwaliła śmiałą reżyserię, „kolorowo kinetyczną” choreografię i techniczne osiągnięcia pokazu, zwłaszcza oświetlenie. Variety zachwycony: „Reżyserka Diane Paulus i jej niesamowicie utalentowana obsada łączą się z materiałem w sposób, który trafia prosto w serce rockowego musicalu z 1967 roku, generując ogromną energię, która promieniuje na krokwie. … Zamiast tego mogła to być zwykła nostalgia staje się wydarzeniem w pełnym zanurzeniu. … Jeśli ta wybuchowa produkcja czegoś w tobie nie poruszy, być może nadszedł czas, aby sprawdzić puls ”. 23.06.2009 wydano płytę uwieczniającą to nowe broadway’owskie przedsięwzięcie.

  • Podwójny winylowy abum „Hair – The American Tribal Love-Rock Musical (The New Broadway Cast Recording)”, wykonany przez obsadę Broadway Revival, został wydany przez wytwórnię Ghostlight Records [6] w czerwcu 2009 roku. W wersji cyfrowej ta sama wytwórnia wydała również w 2009 roku CD w opakowaniu digipak’owym o nr katalogowym 84467.

Kultowe piosenki rockowego musicalu „Hair” z 1968 roku zostały nie tylko zachowane ale i odświeżone przez nowe pokolenie hipisów, gdy obsada obecnego „Odrodzenia Broadwayu” udała się do studia nagraniowego 6 kwietnia by zarejestrować materiał na „Hair – The New Broadway Cast Recording”. W efekcie to nowe nagranie „Hair”, w prawdziwym stylu lat sześćdziesiątych, zdobyło w 2009 roku nagrodę Tony za najlepsze wznowienie musicalu. Oprócz nagrody Tony, „Hair” został uznany za najlepszy musical ponownie zagrany przez Drama Desk, Outer Critics Circle i Drama League. To nagranie zadebiutowało na pierwszym miejscu listy przebojów Billboard „Top Cast Album” i na 63. miejscu listy Top 200, kwalifikując „Hair” jako najlepiej debiutujący album w historii wytwórni Ghostlight Records. Ta firma nagrała nowy album z obsadą musicalu, który rozpoczął się w Al Hirschfeld Theatre 6 marca i został oficjalnie otwarty 31 marca. Nowe nagranie „Hair” zostało wyprodukowane przez Kurta Deutscha, Joela Mossa i Galta McDermotta, a Bill Rosenfield pełnił funkcję wykonawczą producenta. Pod kierownictwem Diane Paulus „Hair” pojawiło się na Broadwayu po występie w ramach spektaklu Shakespeare in the Park wystawianego przez Public Theatre w 2008 roku.
Album „The New Broadway Cast Recording” zebrał entuzjastyczne recenzje krytyków, bo nowi artyści broadway’owscy stworzyli nieodparte przesłanie nadziei, pokoju i zmiany, które nadal rezonują z publicznością 40 lat później na Broadwayu 31 marca 2009 roku w Al Hirschfeld Theatre. Muzyka i wykonawstwo na tej płycie jest świetne. Jest tu kilka dodatkowych utworów, które wzbogacają fabułę serialu, brakuje tylko jednej z oryginalnego albumu „The Bed”.

Dzięki temu albumowi wielbiciele „Hair” otrzymali album, który oddaje prawie pełnię wrażeń z oglądania spektaklu na żywo w teatrze (jednak potrzebna wyobraźnia!) oraz usłyszenie jak silna jest ścieżka dźwiękowa tego dzieła, która w pełni oddaje emocje i psychikę bohaterów, jednocześnie przesuwając to, co uchodzi za „fabułę”, tak jak ma to miejsce w przypadku w jakiegokolwiek musicalu realizowanego na Broadwayu. Staje się jawne i to, że gdy bohaterowie śpiewają o seksie, narkotykach i polityce, to robią to w sposób zarówno szczery, ale i obliczony na zszokowanie wrażliwości słuchaczy. Najpopularniejsze piosenki– „Aquarius”, „Hair”, „Where Do I Go?”, „Easy To Be Hard” i „Good Morning Starshine”, brzmią świeżo i nowocześnie, a jednocześnie sprawiają wrażenie, jakbyśmy spotykali się ponownie z czymś doskonale znanym i lubianym. „Hair”, podobnie jak wszystkie dzieła popkultury, może być zarówno aktualny w swoim czasie, jak i dla innych pokoleń. Takie tematy jak– rasizm, seksizm, czy konflikt pokoleń,  wciąż nam towarzyszą.

 

  • Album „Ragni – Rado – MacDermot – DisinHAIRited” nagrany w Studio C RCA, został wydany 17 grudnia 1969 roku przez RCA Victor. Większość edycji tego tytułu dotyczy longplay’ów. Edycja cyfrowa wśród ogólnej liczby 22 wersji, w postaci płyty CD pojawiła, się w sprzedaży dopiero w 2006 roku (ArkivMusic – RCA 05095).

Kompilacja „Ragni- Rado- MacDermot– DisinHAIRited” to zestaw piosenek napisanych lub projektowanych dla różnych wcieleń musicalu „Hair”, w tym niektóre napisane na potrzeby tego nagrania. Nagrań dokonano w listopadzie 1969 z autorami w ich oryginalnych rolach (między innymi) oraz członkami dawnych i obecnych obsad śpiewających solówki i chórki. Ogromny sukces „Hair on Broadway” oznaczał, że prawdopodobnie pojawi się kolejny album z obsadą spektaklu, który będzie zawierał niektóre piosenki, które zostały pominięte na oryginalnym albumie, tym bardziej że były to bardziej popowe melodie niż teatralne arie, które łatwiej było grać w radio. Album „DisinHAIRited” stał się tym nagraniem. Dało to lepszy obraz partytury stworzonej przez Galta MacDermota razem z Jamesem Rado i Gerome’m ​​Ragnie’m oraz w wykonaniu oryginalnej obsady, co było zgrabnym uzupełnieniem pierwszego albumu. „DisinHAIRited” był nagrywany przez dwa tygodnie na początku listopada 1969 roku i przedstawia autorów w ich oryginalnych rolach, między innymi jako Claude’a i Bergera oraz członków przeszłych i obecnych komun w świeżych przebraniach chóralnych i solowych. Przez cały ten czas Galt MacDermot aranżował, dyrygował i grał na pianinie, podczas gdy pracownicy RCA włócząc się po okolicy, zastanawiali się, co się dzieje się w Studio C… Recenzja autorstwa Williama Ruhlmanna, w ramach magazynu AllMusic, mówiła: „Podczas różnych występów poza Broadwayem, w nocnym klubie Cheetah i na Broadwayu musical ‘Hair’ był poddawany ciągłemu majsterkowaniu przez kompozytora Galta MacDermota oraz autorów tekstów / członków obsady Jamesa Rado i Gerome’a ​​Ragniego, z dodawaniem i usuwaniem piosenek i innych elementów. W rzeczywistości Rado i Ragni zostali na krótko zwolnieni z produkcji w kwietniu 1969 roku za wprowadzenie zbyt wielu zmian, zwłaszcza tych, które uczyniły serial bardziej ryzykownym. Jednak w tym samym miesiącu oryginalny album obsady z Broadwayu znalazł się na szczycie list przebojów, a RCA Victor bardziej zainteresował się wszystkimi tymi dodatkowymi piosenkami niż produkowaniem serialu. Tak więc zespół kreatywny zebrał się ponownie z byłymi i obecnymi członkami obsady i przygotował ten kolejny album, którego komentator Nat Shapiro przyznał, że był nieokreślony: ‘Oprócz tego, że jest to bardzo wyjątkowa wycieczka bonusowa’, napisał, ‘DisinHAIRited’ jest rozszerzeniem, wzmocnieniem i kontynuacją ‘Hair’. Niektóre z piosenek zostały po raz pierwszy napisane lub wyświetlone na potrzeby oryginalnej produkcji na New York Shakespeare Festival, trochę na Broadway, a trochę na to nagranie. To nie jest album z oryginalną obsadą. (Właściwie nie wiemy, co to jest). ‘Chociaż kolekcja nie zawierała żadnych pewnych hitów na poziomie ‘Aquarius’, ‘Good Morning Starshine’ czy ‘Hai’” miał tę samą kombinację lekceważenia, dowcipu i aktualnych komentarzy w tekstach oraz popowo-rockowego eklektyzmu w muzyce, co jego poprzednik. Na przykład ‘I Dig’ było kolejnym z tych nierymowanych osobistych stwierdzeń, takich jak ‘Frank Mills’”

 

  • Album „Hair [Original London Cast Recording]” wyprodukowany przez Polydor Records Ltd. w 1968 roku, a opublikowany przez – United Artists Music.

Tytuł „Hair” może być mylący- dopiero podtytuł wyjaśnia, że słuchacz ma do czynienia z nagraniem z 1968 roku londyńskiej obsady musicalu (SD 7002). Album został ponownie wydany w 1976 roku przez Reader’s Digest z nową okładką, na której wykorzystano zdjęcie Marshy Hunt (występującej w londyńskim spektaklu).
Recenzja dla AllMusic napisana przez Williama Ruhlmanna mówiła: „Londyńska produkcja Hair była stosunkowo blisko produkcji nowojorskiej, otwierając się na West Endzie 27 września 1968 roku, zaledwie pięć miesięcy po premierze na Broadwayu. I chociaż musical wydawał się typowo amerykański (w końcu był to „amerykański tribal love-rock musical”), przeszczepił się udanie, trwając jeszcze dłużej [niż spektakl amerykański]. Oryginalny album z londyńską obsadą również powtórzył sukces oryginalnego albumu z obsadą na Broadwayu, osiągając szczyt w brytyjskiej pierwszej piątce. Nagranie przyjęło to samo podejście, co jego amerykański odpowiednik i było podobnie wypełnione ekspresyjnymi występami, zwłaszcza Paula Nicholasa jako Claude’a i Olivera Tobiasa jako Bergera, zastępując autorów tekstów / librecistów Jamesa Rado i Gerome’a ​​Ragniego. Niektórych elementów nie dało się odtworzyć. Nicholas, który w rzeczywistości był Brytyjczykiem, oczywiście, starał się uzyskać amerykański akcent, zamiast kopiować celowo fałszywy akcent Cockneya, który Rado naśladował w ‘Manchester, Anglia’, co mijało się z celem piosenki, a gdzie indziej brytyjski akcent obsady czasami podważał specyficznie amerykańską tematykę. („Manchester, England” nie pojawił się na oryginalnym albumie, ale znalazł się na ‘Fresh Hair’, drugim tomie piosenek nagranym rok po otwarciu, podobnie jak DisinHAIRitedbył do produkcji amerykańskiej. W 1993 roku, kiedy Polydor podjął się reedycji CD, dodał wszystkie utwory ‘Fresh Hair’ do oryginalnego albumu. Ścieżka dźwiękowa pozostała na przemian zawrotnym i udręczonym kolażem sloganów, oświadczeń, próśb i fragmentów Szekspira i Abrahama Lincolna, wszystkie ustawione na chwytliwy pop/rock. Ta wersja została nieco zaktualizowana – ‘Initials’ wspomniało o nowo wybranym ‘Tricky Dick’ zamiast LBJ – ale nadal skupiała się na kwestiach interesujących ruch młodzieżowy późnych lat 60., tak na czasie, że ze zrozumiałych względów szybko się zestarzała. Reedycja z 1993 roku (wydana w USA w 2001 roku) była najbardziej kompletnym nagraniem partytury, jakie kiedykolwiek zebrano.”

 

 

[1] Hippisi– pojawili się w połowie lat sześćdziesiątych XX wieku w Stanach Zjednoczonych i był wyrazem sprzeciwu młodych amerykanów przeciw konsumpcyjnemu stylowi życia ówczesnych ludzi. Światu dali się poznać jako przeciwnicy wojny wietnamskiej, którą USA prowadziło od 1957 roku. Pacyfizm był głównym nurtem tego ruchu społeczno-kulturowego, a jego sztandarowe hasła to „Peace and love” i „Make love, not war”.

[2] Streszczenie spektaklu „Hair” (według: ) przestawia się następująco:

„Act 1-
Pierwszą rzeczą, na którą zwróciła uwagę publiczność, była scenografia. Nie było kurtyn scenicznych; wszystko na scenie było zastane. „Hair” było wykonywane na tak zwanej pochylonej scenie, ustawionej pod kątem. Była pomalowana na szaro z wydrukowanymi na nim na biało napisami „Dead End” i „No Smoking”. Scenografia, zaprojektowana przez Robina Wagnera, została umieszczona głównie pod sceną, aby dać nam dużo miejsca do poruszania się. Po prawej stronie sceny stała wieża z ustrojstwem przypominającym ucieczkę przeciwpożarową; schody prowadziły na różne poziomy, z których każdy miał różne rekwizyty – stary klakson rowerowy i inne akcesoria rowerowe; Święty Mikołaj z papier mâché; szafa grająca itp. „Hair” nigdy tak naprawdę nie miały punktu wyjścia ani tradycyjnego „otwarcia”. O godzinie 8:30, wydrukowanej na biletach, obsada rozeszła się po całym teatrze – po balkonach, na rampach, po wybiegach, w orkiestrze, chodzili po oparciach siedzeń, a nawet na scenie. Pomysł polegał na stworzeniu natychmiastowego kontaktu z publicznością; w końcu klimatem „Hair” miała być Universal Love. Act I All przez czas rozgrzewki, lub wampirzyca, jedna postać, Claude, pozostaje na scenie. Ubrany w spodnie, koszulkę polo i futrzaną kamizelkę, siedzi ze skrzyżowanymi nogami w indyjskim stylu. Jeśli „Hair” miał bohatera lub bohatera, to był nim Claude. Następny pod względem ważności był Berger, najlepszy przyjaciel Claude’a. Reszta postaci lub komuny rozwikłała się wraz z akcją sztuki. Gdy publiczność wkracza do teatru, płonący grill jest uroczyście ustawiany przed Claude’em, a na dźwięk muzyki obsada zastyga, a następnie w zwolnionym tempie przechodzi na scenę. Berger, wspomagany przez Sheilę, protestującą studentkę, odcina kawałek włosów Claude’a i spala go w ofierze. Obsada tworzy duży krąg, a Ronnie Dyson pada na Wodnika [Aquarius], zwiastując nową erę, świt Wodnika. Berger rozbiera się do majtek, spaceruje po widowni i wraca, by zaśpiewać piosenkę „Donna”, szybki rockowy numer o szesnastoletniej dziewicy, za którą tęskni. Śpiewając huśta się nad publicznością na linie niczym hipisowski Tarzan. Następnie dzielą się na grupy, aby śpiewać o różnych narkotykach – haszyszu, kokainie, heroinie, opium, LSD, DMT, STP i tak dalej. Następnie, pozornie bez przejścia, przybierają różne pozy – Madonnę z Dzieciątkiem; Christ on the Cross – podczas gdy Hau, inny kumpel Claude’a, śpiewa jak kościelny hymn, „Sodomy”, pieśń o różnych aktach seksualnych – fellatio, kunnilingus, masturbacja, wszystko, co w seksie uważa się za „brudne”. Hud, pionier w typie czarnego hipisa, jest niesiony na scenę przez dwóch białych chłopców zwisających do góry nogami ze słupa. Podczas gdy on jest oczyszczany z błota i piór, Claude śpiewa „Manchester”. Następnie Hud, Woof i nowy członek plemienia, Dionne, śpiewają piosenkę o biednych, „Ain’t Got No” (domy, buty, pieniądze). Sheila wjeżdża jak na koniu, a Hud wręcza jej plakat. Po jej piosence „I Believe In Love” rozpoczyna się wiec protestacyjny, w którym Sheila jako liderka pyta obsadę [spektaklu], czego chcą. Obsada: Peace! To zaspiewali. Zapadnia na scenie otwiera się i wyskakuje Jeanie, która śpiewa „Air”, piosenkę o zanieczyszczeniu powietrza. Pod koniec piosenki Jeanie wychodzi z „włazu”, by ujawnić, że jest w ciąży z szalonym maniakiem prędkości, i że jest zakochana w Claude’zie. Obsada, jak w klasie, śpiewa „Initials” fantazyjną melodię o LBJ jadącym IRT do centrum miasta do Village, a następnie Claude angażuje się w dialog z trzema matkami i ojcami. Mamy są mężczyznami, a ojcowie kobietami, a ich wymiana jest satyrą na rodziców w ogóle. Na koniec Claude śpiewa „I Got Life”, tęskną celebrację życia w każdym z nas. Berger dokonuje dramatycznego wejścia, skacząc z wieży. Berger mówi nam, że został wydalony ze szkoły, śpiewa „Going Down”, podczas gdy trzech dyrektorów szkół, z wąsami niczym u Hitlera, parodiuje sytuacje szkolne i edukacyjne. Claude wchodzi i dowiadujemy się, że zdał egzaminy wojskowe i ma zostać powołany. Z widowni wychodzi para turystów, a kiedy kobieta pyta: „Why the long hair?”. Claude i Berger prowadzą nas do „Hair”, piosenki przewodniej spektaklu, jeśli taka istnieje, która wymienia każdy możliwy typ włosów. Turystka, która najwyraźniej zaczyna dostrzegać światło, śpiewa „My Conviction”. Kiedy Berger komentuje jej sukienkę, mówi, że jej nie nosi i rozpina futro, by odsłonić, że ma na sobie tylko parę szortów. „Ona” to „on” w przebraniu. Po śpiewaniu Sheila, która kopie Bergera, daje żółtą satynową koszulę Franklinowi. Ale on się wścieka, rozdziera koszulę, gdy Sheila śpiewa „Easy To Be Hard”, o tym, jak okrutni potrafią być wobec siebie ludzie. Gdy Claude próbuje rozweselić Sheilę, Jeanie ponownie wychodzi ze swojego „włazu” i przedstawia widzom podsumowanie, kto się z kim pozamieniał: Jeanie na Claude, Claude na Bergera i Sheila na Bergera, Berger na wszystkich i Hau na Bergera, chociaż mówi, że zamienił się z Mickem Jaggerem. Po tym następuje parodia kultu amerykańskiej flagi („Don’t Put It Down”), w której Hau, Berger i inny członek komuny składają udawany hołd fladze (która w rzeczywistości jest chorągiewką), składając ją zgodnie z regulaminami armii. Obsada schodzi na widownię, rzekomo w drodze na be-in, ale kończy się za kulisami, aby zmienić kostiumy. Pojawia się Crissy i w jednym z rzadkich, cichych momentów w serialu śpiewa o swojej miłości do „Franka Millsa”. Dżwięki dzwonków poza sceną są sygnałem do rozpoczęcia be-in. Aktorzy wychodzą zza kulis w kolorowych strojach – mniej hipisowskich strojach ulicznych, a bardziej jednolitych, jakby wszyscy byli ubrani stosownie do okazji. Kiedy śpiewają i tańczą do „Hare Krishna”, rozstawiany jest stół z małym grillem, a niektórzy chłopcy palą swoje karty poborowe. Kiedy przychodzi kolej na Claude’a, nie chce spalić swojego powołania. Nagle wszystko się zatrzymuje. Cała scena jest pokryta płótnem i kiedy Claude śpiewa „Where Do I Go?”, ci z obsady, którzy zdecydowali się na rozebranie, robią to pod płótnem. Na zawołanie goli wstają, śpiewając „Beads, Flowers, Freedom, Happiness” w przyciemnionym świetle. W oddali słychać syreny, które stają się coraz głośniejsze. Wszystkie światła teatralne są wyłączone, obsada wychodzi, a światła w domu ponownie zapalają się na pustej scenie. Nagle coś, co wygląda na dwóch policjantów, ogłasza, że ​​wszyscy w teatrze są aresztowani. Publiczność zostaje poinformowana, że ​​jest przerwa.

Akt 2-
Hud wchodzi na ciemną scenę, niosąc nakręcaną Victrolę. Crissy słucha starego nagrania „White Cliffs Of Dover” Kate Smith. Reflektor podnosi czterech członków obsady ubranych w lustrzane kostiumy. Zaczynają śpiewać hardrockowy numer o mediach, „Electric Blues”, gdy reszta obsady wchodzi, migocą latarki. Potem cała scena, obsada i muzyka szaleją w mnóstwie stroboskopowych świateł. Po raz kolejny scena jest ciemna dla „Oh Great God Of Power”, parodii Con Edison. Claude ryczy z publiczności na motocyklu, ubrany w kostium goryla, warcząc na publiczność i obsadę. Zdejmuje głowę goryla, aby ujawnić, kim jest, i mówi nam, że właśnie wrócił z centrum integracyjnego. Każdy próbuje zrobić z tego żart. Berger i inny facet tworzą pozorowaną scenę tego, co przydarzyło się Claude’owi na komisji poborowej. Claude wręcza Woofowi plakat przedstawiający Micka Jaggera, gdy Woof mówi nam, jaki ma problem z tym artystą. Trzy białe dziewczyny śpiewają „Black Boys” o swoich upodobaniach do czarnych mężczyzn, po czym trzy czarne dziewczyny w sukience z czerwonymi cekinami i blond perukach z przerażeniem śpiewają o białych chłopcach. Cały numer „White Boys” to parodia zespołu The Supremes. W środku piosenki nasza trójka nagle odsuwa się od siebie, ukazując, że wszyscy mamy na sobie jedną dużą rozciągliwą sukienkę. Berger rozdaje obsadzie „joint’y” i wszyscy się podniecają. Światła na scenie są przygaszone, a obsada śpiewa „Walking In Space”, o potknięciu się o narkotyki. Rozpoczyna się podróż Claude’a. Przy przyciemnionych światłach pięciu facetów wykonuje numer armii; zapalają się światła i Berger, teraz George Washington w upudrowanej peruce i szacie, a za nim sześciu lub siedmiu członków jego „armii”, samych dziewcząt, otrzymuje rozkaz odwrotu. Zjeżdża ze sceny, a czterech Indian – Tonto, Sitting Bull, Crazy Horse i Little Beaver – strzela do „armii” z łuków przy pomocy strzał. Ale pojawia się generał Grant w mundurze Rebeliantów, wskrzesza armię, która teraz składa się z Abrahama Lincolna, Johna W. Bootha, Calvina Coolidge’a, Clarka Gable’a, Scarlet O’Hara, Teddy’ego Roosevelta i generała Custera. Lincoln jest jedynym w kostiumie. Ma na sobie elegancką brokatową aksamitną marynarkę, czerwono-biało-niebieskie pończochy i postrzępiony cylinder. Jego włosy są również splecione z białymi wstążkami. Tańczą menueta, ale zostają zaatakowani przez trzech afrykańskich szamanów. Główny szaman, Hud, konfrontuje się z Lincolnem, po czym trzej szamani śpiewają piosenkę o wolności i emancypacji, po czym Lincoln recytuje udawane przemówienie z Gettysburga, podczas gdy biała dziewczyna poleruje mu buty (czasami włosami). Trio śpiewa „Happy Birthday”, „Abie Baby”, a następnie udaje, że strzela do Lincolna. Ale zamiast upaść, Abie mówi: „Nie umieram dla białego człowieka”. Czterech mnichów buddyjskich wchodzi w długich szatach. Jeden podobno zostaje podpalony, a trzy katolickie zakonnice duszą pozostałych mnichów różańcami. W krótkich odstępach czasu: trzech astronautów zabija zakonnice za pomocą pistoletów laserowych, trzech Chińczyków zabija astronautów nożami; trzech amerykańskich Indian zabija Chińczyków z łuków lub tomahawkami; trzy Zielone Berety zabijają Indian amerykańskich i siebie nawzajem z karabinów maszynowych. Cała scena jest następnie powtarzana w odwrotnej i oryginalnej kolejności w świetle stroboskopowym. Znów zapalają się światła i sierżant odczytuje apel. Dwoje rodziców rozmawia z garniturem na wieszaku, jakby to był ich syn na służbie. W tle słychać dziecięcą melodię. Obsada zaczyna grać w gry dla dzieci, które powoli ewoluują w symulowane gry wojenne, które stają się dość szalone. Aktorzy śpiewają „3-5-0-0”, surrealistyczną piosenkę antywojenną. Słowa są szeptane, potem układane w tonację, wreszcie wykrzykiwane z przerażenia. Tymczasem dwóch członków komuny obserwuje z wieży. Śpiewają „What A Piece Of Work Is Man”, werset z Szekspira z podkładem muzycznym. Wciąż śpiewając, schodzą z wieży i chodzą wokół ciał na scenie. Piosenka się kończy i oni też upadają. Potem wszyscy w obsadzie siadają jak przebudzeni ze snu, śpiewają kilka wersów z „Walking In Space” i wycieczka Claude’a dobiega końca. Sheila, próbując uciec od rzeczywistości zbliżającego się powołania Claude’a do armii, śpiewa „Good Morning Starshine”. Czterech chłopców niesie materac, na którym leży Crissy, podczas gdy obsada śpiewa „The Bed”, piosenkę o różnych zastosowaniach łóżka. Obsada żegna się z Claude’em. Sierżant wojskowy czeka na Claude;a gdy schodzi ze sceny, śpiewając „Ain’t Got No”. Aktorzy ponownie schodzą się ze wszystkich stron, grając na instrumentach – pojemnikach na śmieci, patykach, pokrywach pojemników na śmieci, fletach itp. – które budują rytm i intensywność gdy idziemy do piekła „Hell no, we won’t go!”. Obsada zawiesza się; Pojawia się Claude ubrany w strój wojskowy z przyciętymi włosami. Śpiewa początek finału, „The Flesh Failures (Let The Sunshine In)”, ale nikt go nie widzi ani nie słyszy. Mówi do Bergera, ale Berger go nie słyszy. Następnie śpiewa powtórkę „Manchester England” i dołącza do niego trio, które śpiewa „Eyes Look Your Last”. W końcu cała obsada ożywa i zakrywa twarz Claude’a dłońmi, a on kładzie się powoli, jakby umierał. Otaczamy go. Sheila śpiewa pierwszą zwrotkę „Flesh Failures” i wszyscy ustawiamy się w szeregu u stóp sceny, by zaśpiewać „Let The Sunshine In”. Każdy robi swoje – trzyma się za ręce, macha rękami itp. W końcu schodzą ze sceny śpiewając. Claude zostaje ujawniony leżący na scenie jak martwy.”

[3] Według:

[4] Według:

[5] Masterworks Broadway () to wytwórnia płytowa założona pod koniec 2006 roku wraz z wydawnictwami Masterworks Jazz i Masterworks Opera w ramach Sony BMG Masterworks. Wytwórnia wydała nowoczesne muzyczne ścieżki dźwiękowe, wznowiła wydawnictwa z katalogu Columbia Broadway Masterworks i Broadway, dawniej pod szyldem RCA Victor, w przyjaznych dla środowiska opakowaniach kartonowych.

[6] Ghostlight Records ( ) to wytwórnia płytowa założona w 2000 roku wraz z Sh-K-Boom Records przez Kurta Deutscha i Sherie Scott. Ghostlight Records jest niezależną wytwórnią płytową specjalizującą się w muzycznych albumach teatralnych i albumach typu crossover Broadway/Pop

 

 

Kolejne rozdziały: